Crowdfunding is een slimme manier om een project te financieren. Maar als het geld eenmaal binnen is, neemt de druk enorm toe op de ondernemer om het product daadwerkelijk te leveren. De ‘investeerders’ bemoeien zich soms zo veel met het bedrijf dat productontwikkeling in het gedrang komt.

Geen enkele durfkapitalist wilde investeren in een slim horloge dat verbonden is met je smartphone. Dus ging Eric Migicovsky (26) met zijn idee naar crowdfundingsite Kickstarter. Met succes: Pebble werd het succesvolste project ooit op Kickstarter. Bijna 70 duizend mensen gaven in totaal meer dan 10 miljoen dollar.

Maar het overweldigende succes heeft ook een keerzijde. Het oorspronkelijke plan om duizend Pebbles te maken moest van tafel. Het relatief kleinschalige project veranderde in een megaoperatie. Het team van Pebble vond deze zomer een geschikte fabriek in China die 15 duizend horloges per week gaat maken. Door het opschalen van de productie liep de levering vertraging op: de beloofde leverdatum van september is tot nader order uitgesteld.

Vertraging komt vaker voor

Pebble is geen uitzondering. Slechts 25 procent van de technologie- en design-projecten op Kickstarter levert op tijd, blijkt uit onderzoek van blogger Jeanne Pi samen met statistiekprofessor Ethan Mollick. Hoe groter het project, hoe groter de kans op vertraging.

De vertraging is begrijpelijk. Crowdfunding via sites als Kickstarter of IndieGogo is een slimme manier voor ondernemers om af te tasten of er genoeg animo is voor een product voordat het gemaakt wordt. Maar als het geld binnen is, begint het avontuur pas. De droom moet worden omgezet in een echt product terwijl het publiek dat net geld heeft gegeven meekijkt over de schouder van de ondernemer. De valkuilen zijn van tevoren moeilijk in te schatten voor de ondernemers en voor de gevers moeilijk om te begrijpen.

De kans bestaat ook dat een project uitdraait op een sof: dat het eindproduct nooit op de deurmat ploft of dat het idee nooit volledig wordt uitgewerkt. Dat zal bij Pebble niet zo snel gebeuren: dat is een volwaardig bedrijf met negen werknemers. Maar sommige projecten zijn spontaan ontsproten aan het brein van enkele personen.

Diaspora, alternatief voor Facebook

Neem het sociale netwerk Diaspora, dat door vier studenten in 2010 is opgezet als alternatief voor Facebook toen het bedrijf van Mark Zuckerberg weer eens in opspraak was vanwege het privacybeleid. Zo’n 6500 mensen zagen iets in het idee en gaven 200 duizend dollar, veel meer dan de 10 duizend dollar die de vier voor ogen hadden.

Twee zomers later houden de oprichters het voor gezien. Ze storten zich op een nieuw project. De code achter de website is beschikbaar gesteld aan de gebruikers om het sociale netwerk verder te ontwikkelen.

“We dachten dat dit een zomerproject zou zijn", zegt een van de initiatiefnemers, Max Salzberg, tegen The New York Times. Maar er kwam veel meer bij kijken. De vier studenten waren drukker met het beantwoorden van e-mails en drukken van T-shirts voor de geldgevers dan met het bouwen van de software. “Het viraal gaan was verlammend”, zegt Salzberg. “Het was een gekkenhuis.”

Het moeilijkste was volgens Salzberg omgaan met het idee dat ze het geld hadden verkwist. “Het klinkt als veel geld, en mensen hadden zoiets van: ‘waar is het gebleven?’ Maar de realiteit is dat we met z’n vieren twee jaar lang hebben moeten bietsen.”

Geld terugstorten

Andere ondernemers die er niet in slagen om hun droom te verwezenlijken geven zelfs geld terug. David Barnett had een idee voor een innovatieve case voor de iPhone. Hij zamelde 18.591 dollar in via Kickstarter, maar al dat geld ging op aan advocaten en potentiële fabrikanten. Barnett besloot uiteindelijk om 40 mensen hun geld terug te geven.

Enige probleem: Kickstarter heeft geen procedure om geld terug te storten. Het bedrijf is in principe niet verantwoordelijk voor projecten die falen. Het ziet zichzelf als tussenpersoon tussen de bedenker van een idee en potentiële investeerders. Het is aan de bedenker zelf om geld terug te geven. Barnett deed dat uiteindelijk via Paypal.

Risicovolle investering

Volgens Barnett gaf het terugstorten een verkeerde indruk, namelijk dat mensen een product hadden gekocht dat niet kon worden geleverd. Voor de gevers voelt het alsof ze iets kopen. Barnett: “En ik denk dat naarmate Kickstarter groter wordt, er meer de indruk ontstaat dat het een grote winkel is met koopjes.”

Maar geld geven aan een Kickstarter-project is in feite een risicovolle investering. Je hebt geen zekerheid dat die revolutionaire iPhone-hoes of dat slimme horloge daadwerkelijk geleverd wordt. Nu een aantal grote projecten niet slaagt of vertraging oploopt, begint dat besef door te dringen bij het publiek.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl